Preferred Citation: Muhawi, Ibrahim, and Sharif Kanaana. Speak, Bird, Speak Again: Palestinian Arab Folktales. Berkeley:  University of California Press,  c1989 1989. http://ark.cdlib.org/ark:/13030/ft4s2005r4/


 

APPENDIX A:
TRANSLITERATION OF TALE 10

Note : For a description of the system used for rendering the Palestinian dialect, see the Note on Transliteration. In the transcription of the tale, glottalization (initial hamza) has been indicated much more extensively than in the smaller bits of discourse from the dialect occurring elsewhere in the book. Because the tale was actually performed, Šafi` used glottalization for emphasis (ma `indhin 'iši ger hal-gazli : "They did not have anything except their spinning"). To avoid confusion, a stress mark has been used where necessary to indicate an assimilated third-person singular masculine pronoun in the accusative case following a long vowel in the verb (normally indicated by final aspiration); thus, rabbuh ("they brought him up") becomes here rabbu . (Without the accent mark, the verb rabbu means simply, "They brought up.")

The tale was narrated in the dialect characteristic of male speech in the upper Galilee. Thus we note that Šafi` articulates the uvular voiceless stop q , which women in the region normally glottalize; thus Šafi` says qal ("he said"), whereas a woman would say 'al . This dialect differs from the Palestinian Arabic spoken in other parts of the country in that the un-rounded high front vowel i rather than the higher midvowel e is used to indicate feminine endings; thus l-ikbiri ("the eldest one [sister]") rather than l-ikbire . (Elsewhere in the book we use the midvowel to render similar instances in short bits of discourse from the dialect.) Another feature that distinguishes this dialect is the utilization of the unrounded lower high-back vowel (somewhere between o and u ) to render the third-person-singular pronoun—when not following a long vowel, as in the case indicated above. To avoid proliferation of symbols, we rendered this pronoun simply as o , as it is articulated in other parts of the country; thus, qallo ("he said to him"), 'ibno ("his son").


382

blebl is-sayyah

—wahdu l-lah
—la 'ilaha 'ilia l-lah

kan fi hon hat-talit banat, gazzalat, ma `indhin 'iši ger hal-gazli. kul yom yigizlu wyinizlu `ala s-suq ybi`uha wyištru 'akil. yom nada l-imnadi 'inno mamnu` iz-zay bil-imdini `ašan il-malik biddo yimthin 'ahil l-imdini, min tay`a wmin `asyi. dar bil-lel il-malik uwaziro tayitfaqqadu min zawi wmin miš zawi. hadol šu bidhin isawu? ma `indhinniš 'iši ger hal-gazli. kul yom wahadi minhin tigzil hal-gazli tbi`ha wyištru fiha 'akil, yoklu t-talati ma` ba`ezhin. 'issa šu bidhin yi`malu? bidhin yigizlu wmiš mistarijyat yizwu. qamat il-bint l-ikbiri qalat, "ya rabbi ya habibi ykun il-malik mariq wyisma`ni, wyoxidni lal-farran ibta`o tanni 'akul wašba` xubiz!" qamat il-wasta qalat, "ya rabbi ya habibi 'inno ykun il-malik mariq wyisma`ni, wyoxidni lal-`ašši lli `indo tanni 'akul wašba` tabix!" 'iz-zgiri qalat, "ya rabbi ya habibi ykun il-malik mariq wyisma`ni, wyo-xidni la'ibno wajib waladen ubint, 'asammi wahad Baha'iddin uwahad `Aladdin, wil-bint Šamsizzha, wil-bint ykunha n kanat id-dinya tšatti wzihkit, itšammis id-dinya, win kanat imšammsi wbikyit itšatti d-dinya!"

'il-malik mariq, la'ajl is-sudaf, 'ija simi`hin. qallo, "waziri, dabbirni!" qallo, "bidabbir il-mulk sahbo, ya malik iz-zaman." xatamu hal-xušši wrawwahu. 'is-subih, wadda `askar. qallhin, "ta`alu `ind il-malik." 'iju hal-banat, rahu: "'amir, ya sidi!" qallhin, "ta`alu! 'intu šu qussitku?" qalulo, "ya sidi, 'ihna talit banat ma`innaš hada wma`naš wala 'iši lli noklo, wint 'amart mamnu` iz-zay. wšu binna ni`mal? 'illi smi`to, 'ah-kena." qallhin, "tayyib, ta`alu." jawwazhin. 'il-bint l-ikbiri lal-farran, wil-wasta lal-`ašši, wil-bint l-izgiri la'ibno.

xawatha saru ygaru minha, kif hi 'axdat ibn il-malik uhazlak il-farran wil-`ašši. saru bidhin yintiqmu minha. hiblit 'awwal dor. waqt ma qa`dat bidha txallif, rahu lad-dayi bartaluha wqalulha, "xudi haza jarw zgir uhutti taht uxitna wa`tina l-walad. 'ihna bnistannaki bab il-bet, bitliffi l-walad ubitnawlina yya wbithuttilha l-jarw. bas jabat, laffat hal-walad uhattat hal-jarw tahtiha wqamat nawalthin iyya wrij`it.

"šu jabat kinnit dar il-malik?"

"yi! šu jabat? jabat jarw!"

rabbu hal-jarw, wi`tazzu bih. hazlak šu sawu? rahu lal-walad laffu whattu bsanduq uzattu bin-nahir. fi `ala šatt han-nahir bustan, wfi xtyar wixtyara bhal-bustan. til`u hal-ixtyariyyi s-subih laqu has-sanduq bil-may. 'axadu has-sanduq fatahu laqu fi hat-tifil. malhinniš wlad. qallha, "tanrabbi ya xtyara balki nifi`na laquddam." rabbu.

rji`na lakinnit dar il-malik. hiblit uxra dor, bidha txallif. yam bas


383

qa`dat bidha txallif rahu xawatha lad-dayi qalulha, "xudi hal-biss wlid. xudi, hutti tahtiha, wqaddeš biddik masari bna`tiki, wnawlina l-walad." barzo nafs il-'iši, bas xallafat, laffat hal-walad bhaš-šrita til`it nawalathin iyya `al-bab, uhattatilha hal-bis tahtiha.

"šu jabat kinnit dar il-malik?" qalu, "šu jabat? jabat bis!" hazlak `imlu nafs il-'iši, hattu bsanduq urahu ramu bin-nahir. barzo til`u l-ixtyariyyi lli bhal-bustan laqu has-sanduq. 'axadu wfatahu, laqu hal-walad. rabbu. saru tnen.

nirja` lal-'im. hiblit ubidha tjib uxra marra. 'aju xawatha qalu lad-dayi, "xudi masari, wxudi haz hajar huttilha l-hajar willi bitxalfo nawlina yya." jibat hadik. 'ijit 'axdat hal-bint illi xallafatha, laffatha bhaš-šrita wnawalathin iyyaha whattat hal-hajar. 'axaduha, rahu hattuha bhas-sanduq uramuha bin-nahir.

"šu jabat kinnit dar il-malik?" qalu, "šu jabat? jabat hajar!" hazak ibn il-malik qal, "šu! dor jabat kalb, dor bis, dor hajar!" hajarha. 'il-bint barzo laquha l-ixtyariyyi, waxaduhin rabbuhin. saru šabab, wsaru kbar, wil-bint sarat sabiyyi. wil-bint 'ijit `ala manwit immha. 'in aštat id-dinya wzihkit itšammis id-dinya. win šammasat ubikyit, itšatti d-dinya. yom hal-ixtyar mat wa`tahin tarwto kullayatha—hal-xušši, hal-bustan; šu `indo hal-ixtyar, a`ta lahal-wlad. hal-wlad qalu laba`ezhin, "šu! 'ihna binna nzal qa`din hon ibhal-bustan lahalna! tanruh in`ammirilna sahli wnuq`ud fiha!" wen rahu? rahu `ala mdint abuhin. 'iju `ala hal-imdini qbal qasr abuhin šaru šaqfit'arz u`ammaru qasir mitil qasr abuhin, uhattu halhin ibhal-qasir uqa`adu. fišš ilhin hada, ger hiyyahin lahalhin. whinni yruhu wyiju bil-balad `irfuhin xalathin. fihmu `anhin xalathin inno ha-dola l-wlad illi ramuhin. kif bidhin yi`malu? bidhin ywaddruhin. dabbaru xtyara hattat ibsiniyyi hek wšwayyit taqatiq urahat `al-qasir usarat itnadi. hay l-ixtyara xallat ixwitha tatil`u `as-sed urahat taht hal-qasir usarat it-nadi. hadik qa`di `aš-šubbak. 'ixwitha miš hanak, uhi bidha tištri min hal'iši lli ma` l-ixtyara. sarat tibki. nizlit idmu`ha `ala hinnayat l-ixtyara jab-balathin. 'iltaftat `aleha, qalatilha, "yi! šu biddi 'ad`i `aleki? leš hek ya habibti?" qalatilha, "ya sitti, 'ixwti miš hon, wana ba`rif? bkit." qala-tilha, "tayyib."

'ijat, nadat `aleha. darat la`indha l-ixtyara, qalatilha, "ya habibti, xudi hadol il-hinnayat, ušu biddik iyya ba`tikii yya, wsarat tittalla` hek bijnab hal-qasir itfaqqid: "yi! walla ya habibti qasrik imlih, wma naqso 'iši 'illa ma hu naqso ger blebl is-sayyah." qalatilha, "ya sitti, mnen blebl is-sayyah? haza min biddo yjibo?" qalatilha, "bijibu ixwtik. mahinn is-sala `an-nabi `anhin! `indik šabab itnen ubitquli min biddo yjibli yya?"


384

qa`dat hal-bint usarat tibki. gayyamat id-dinya, ar`adat, sarat had-dinya tšatti. qalu, "'absar šu 'ija `ala 'uxtna, šu malha!" rawwahu yu-rukzu. qalulha, "malik xayta?" qalatilhin, "mališ. 'ijat `indi wahadi wqalatli qasrik naqso blebl is-sayyah. biddi blebl is-sayyah."

"ya xayta mnen binna njiblik blebl is-sayyah?" qalatilhin, "ba`rifiš. biddi yya 'ahutto bqasirna." 'ija 'axuha l-ikbir qallha, "tayyib. 'i`malili zad uzuwwad. 'ana biddi 'aruh." b'ido xatim. qal laxu lli 'azgar minno, "hutt il-xatim ib'idak. 'in izyaqq il-xatim `ala sba`ak ibtilhaqni talitt iyyam utilt in-nhar. 'in ma zyaqqiš il-xatim `ala sba`ak ibtilhaqniš bakun ana bxer." `imlitlo haz-zuwwadi w`addadatlo `ala hal-ihsan urikib umiši. miši.

uhu maši bhat-tariq, bhal-xala, 'ija `ala hal-gul: "is-salam `alekum, ya 'abuna!" qallo, "`alek is-salam. lola salamak sabaq kalamak, lafasfis lahmak qabl i`zamak! šu? wen rayih ya sidi?" qallo, "rayh ajib blebl is-sayyah." qallo, "'a. infid laquddam. 'ili 'axu, 'akbar minni bšahir waw`a minni bdahir. hu bidillak." nafad. miši, 'ija `ala t-tani: "'is-salam `alek, ya 'abuna!" qallo, "`alek is-salam! lola salamak sabaq kalamak, lafasfis lahmak qabl i`zamak! wen rayih ya `Aladdin?" qallo, "walla rayh ajib blebl is-sayyah." qallo, "ruh yaba laquddam nitfi bitlaqi 'uxti. 'in laqetha btithan milih wi`yunha humur, bitqaddim `aleha btokil min milhatha wibtirza` min ibzazha. win laqetha btithan sukkar itqaddimiš `aleha." qallo, "tayyib." miši. 'ija `ala hal-guli btithan milih nafši rasha wimdallyi bzazha min hon umin hon quddamha, wibtithan milih. 'ija rizi` min biz-zha l-yarnin. qalatlo, "min illi rizi` min bizzi l-yarnin? sa a`azz min ibni Sma`in." dar urizi` min bizzha š-šmal. qalatlo, "min illi rizi` min bizzi š-smal? sar a`azz min ibni `Abdirrabman." dar laquddamha w'akal min illi `ammal ibtithano. qalatlo, "`alek alla waman alla, wilxayin ixuno 'alla. šu biddak?" qallha, "biddi blebl is-sayyah." qalatlo, "'a. haza blebl is-sayyah ter fi l-bustan il-fulani. stanna tayiju wladi. btigdariš inte tisalo."

'axdato, nafxat 'ale, `imlato 'ibri whattaro brasha b`usbitha wqa`dat ta'iju wladha. qamat har-rih uhaz-zawabi`, willa hinni wladha jayin. 'ar-b`in wahad. fihin wahad izwak. 'iju. min se`it ma 'ojahu min gad: "rihtik ins, yamma!" qalatilhin, "la rihti ins wala `indi 'iši. 'uqu`du wusuktu." zallu yuburmu wyqulu "rihtik ins." qalatilhin, "'isma`u taqulku! haza rizi` min ibzazi, sar ibni mitl ihkayitku. 'irmu l-'aman kullayatku, babayyi-nilku yya." qalulha, "'ale 'alla waman alla, wil-xayin ixuno 'alla!" 'atla-`atilhin iyya. safu. sallamu `ale. qa`adu hinni wiyya. qalatilhin, "bti`irfu haza šu biddo?" qalulha, "la'." qalatilhin, "haza 'axuku, whaza biddo


385

blebl is-sayyah. min minku lli biddo yoxdo." haza qal ib`ašart iyyam, hazak ibyomen, ibyom, ibse`a. natt l-e`raj, qallha, "'ana bawasslo. bas turmuš `enik witfattih." qalatlo, "yalla! bas dir balak ya `Aladdin! haza blebl is-sayyah fi qafas im`allaq bis-sajara biji bibat fi. biqaf `alas-sajara biqul, `ana blebl is-sayyah! min yqul 'ana? 'ana blebl is-sayyah! min yqul 'ana?' `ala talit marrat. 'ida raddet `ale, bitruh. wida ma raddetiš ibtinjah. btimisko wbitjibo." qallha, "tayyib."

hamalo l-e`raj waxado. tar fi la`ind hal-bustan illi biji `ale blebl is-sayyah. hatto, whu fat `al-bustan, uhazak riji`. 'ija blebl is-sayyah, wiqif `ahas-sajara sar yqul, "'ana blebl is-sayyah! min yqul 'ana?" 'awwal marta sakat. tani marra qallo, "'ana!" qallo, "'intel" nafax `ale, qalabo hajar udahalo bqa` hal-bustan.

'izyaqq il-xatim `ala 'id axu. rikib ulihqo. barzo mitil ma `imil 'axu, 'iml it-tani. 'ija `ala l-guli wrah `ala l-bustan. uhaza l-walad qabil ma yiji, 'a`ta l-xatim la'uxto. rah `ala l-bustan. barzo 'ija t-ter: "'ana blebl is-sayyah! min yqul 'ana?" 'awwal marra wit-tani, maraddiš it-talit qallo, "'ana!" qallo, "'inte!" nafax `ale wrama, mitl axu. šu zal? zallat il-bint. il-bint izyaqq il-xatim `ala sba`ha. kif bidha ti`mal? qalat, "rahu 'ixwti." lihqithin. `addadat `ala hal-ihsan, witxaffat ulihqithin.

nafs il-'iši, rahat `ala 1-guli. qalatilha l-guli, "ha! bitruhi 'inti wixwtik ubi`udilkuš id-dikra. 'u`i truddi `ale!" qalatilha, "la'!" 'axaduha `ahal-bustan til`it `ahas-sajara l-bint ulabdat. 'ija hat-ter: "'ana blebl is-sayyah! min yqul 'ana?" "'ana blebl is-sayyah ..." zallo yqul tanno nsatah, uhadik labdi `ahas-sajara, maqiblitiš tihki. fat `ala l-qafas. yam hadik wara hal-qafas labdi `ala has-sajara saddat hal-qafas `ale wsakkarato whamlato b'idha. nizlit `an has-sajara. qallha, "daxlik! xallini 'aria`! bar-quslik, bagannilik, šu lli biddik iyya basawilik." qalatlo, "min qillt is-salami! 'itli`li 'ixwti!" qallha, "qimi min kom hal-ixlund hazak min hat-trabat hazlak urušši `al-ihjarat, biqumu 'ixwtik." qamat itrab uraššat `al-ihjarat qamu xwitha. sarat itqim witrušš `ala hal-ihjar kullayatha qamat hal-xaliqa kullayatha wkul wahad rawwah `ala 'ahlo. whi 'axdat hal-qafas wijat hi wixwitha `ala hal-guli. wadda`u l-guli waxadu blebl is-sayyah urawwahu.

wislu darhin, `allaqu hal-qafas ibhad-dar usaru yruhu `assed uyiju yuqu`du bhal-qahawi. 'in-natiji, tsama`t fihin l-imdini: "mnen hal-wlad? mnen? mnen?" yom iltaqu hinni wabuhin bil-qahwi bidun ma yi`irfu ba`ez. šu habbhin usar yi`zimhin la`indo wyuq`ud hu wiyyahin! qalu la-buhin, qalulo, "biddak titgadda `inna. inte surt `azimna marrten talati,


386

w'issa biddak tiji titgadda `inna, ya malik iz-zaman." qallhin, "'a. leš la'." `imlu hal-gada. qallhin blebl is-sayyah, "huttu ma` il-gada jazar ma` il-fawakih." hattu hal-gada, tgaddu wma šalla `anhin! ukayyafu w`u-qub ma tgaddu jabu hal-fawakih hattuha whattu sahin hal-jazar. qalulo, "ta`al kol ya blebl is-sayyah!" qallhin, "la walla! blebl is-sayyah ma bokil jazar, ya 'ahil l-imdini ya hamir ya baqar! `umurku smi`tu kinnit dar il-malik bitjib kalb uqitt uhajar!" safan il-malik. qallo, "`idha ya blebl is-sayyah!" qallhin, "'ana blebl is-sayyah, ma bakul jazar. ya 'ahil l-imdini, ya hamir ya baqar! `umurku smi`tu kinnit dar il-malik bitjib kalb uqitt uhajar!" qallo, "šu btihki ya blebl is-sayyah?" qallo, "haza lli bahki. kinnit dar il-malik ma bitjib kalb uqitt uhajar. wladak Baha'iddin u`Alladdin uŠamsizzha hiyyahin hadol illi `indak!" rah il-malik jab id-dayi qallha, "ya btihkili šu l-qissa, ya baqta` rasik!" qalatlo, "daxlak ya malik iz-zaman! 'ana ma xassniš. kanu ybaritluni xawatha wya`tuni hadola 'abut-thin tahtiha wanawilhin l-wlad. hadola wladak!"

jab id-dayi wxawatha it-tinten, dabahhin uqal, "ya min ihibb is-sultan yjib hatab uqahfit nar!" hatthin ibhan-nar, haraqhin udarrahin.

uhay ihkayti haketha, w`aleku rametha.


387

 

Preferred Citation: Muhawi, Ibrahim, and Sharif Kanaana. Speak, Bird, Speak Again: Palestinian Arab Folktales. Berkeley:  University of California Press,  c1989 1989. http://ark.cdlib.org/ark:/13030/ft4s2005r4/